Sau khi cùng Mia tham gia buổi tiệc chia tay do các đồng môn tổ chức, cuối tháng Bảy, Nguyễn Vụ đã đặt chân đến sân bay thủ đô Juba của Nam Sudan.

Luồng nhiệt hầm hập ập đến bao trùm toàn bộ sân bay. Nguyễn Vụ vẫn mặc chiếc váy dài màu be nhạt với dây áo mảnh mặc từ lúc lên máy bay ở Anh, phần lưng khoét chữ U để lộ xương bướm xinh đẹp nhưng yếu ớt. Mia thì có vẻ đã quen với cái nóng như thiêu như đốt này, cô rút từ túi xách ra một chiếc khăn choàng dài tua rua, tiện tay khoác lên vai.

“Rosine, thế nào? Có cảm thấy sức mạnh ngủ yên trong cơ thể đang dần trỗi dậy không?”

Nguyễn Vụ thực sự không chịu nổi cái nóng gần 40 độ C ở Juba, cô cúi người xuống, kéo vali vào một góc gần cửa sân bay, dùng bàn tay trắng mịn mở khoá hành lý, lục mãi trong đống quần áo được xếp gọn mới tìm ra được một chiếc khăn choàng màu xanh lá bắt mắt.

Cô khoác khăn lên cánh tay trắng như sứ, khẽ nhướng mí mắt, mặt lạnh như băng, mái tóc dài buông lơi quanh thắt lưng rũ xuống bên vali: “Mia, em hối hận vì đã từ chối lời mời của giáo sư rồi. Bây giờ em lại thấy ham muốn được quay về Anh trỗi dậy rồi đấy.”

Mia đóng vali giúp cô, đưa ngón tay ra lắc lắc trước mặt Nguyễn Vụ, “Rosine, em phải tin chị. Không có gì trên đời này vượt qua được sinh tử.”

“Nếu thứ chắn ngang tim em chính là sinh tử thì sao?” Cô nhàn nhạt đáp lại.

Mia trầm ngâm một lúc, trong khi liên lạc với phía tiếp đón của MSF tại Sudan để xác nhận người lái xe đến đón họ, vừa nghĩ về câu hỏi của Nguyễn Vụ.

Mãi đến khi lên xe, trong chiếc taxi chật hẹp bốc mùi xăng nồng nặc, trên đường đi đâu đâu cũng thấy những đứa trẻ da đen cởi trần, chân đất, quần áo rách rưới. Đường phố Juba không phải là đường nhựa thẳng tắp như ở Kinh Cảng, cũng chẳng có phương tiện giao thông dày đặc như ở Anh. Chỉ là những con đường đất vàng gồ ghề kéo dài không thấy điểm cuối, hai bên đường lác đác vài cây không rõ chủng loại, trụi lá xác xơ.

Nguyễn Vụ cố gắng chịu đựng mùi xăng nồng, gắng sức xoay tay cầm rỉ sét để hạ cửa kính xuống một nửa, luồng gió nóng mang theo mùi khô cằn của sa mạc ập vào cabin xe.

Mia trái lại như thường, thần sắc bình tĩnh, nhả một làn khói mỏng, “Ở nơi mà đến cả Chúa cũng không muốn ban cho một chút xanh tươi, nơi đất đai cằn cỗi và sinh mạng bị xoá sổ bất cứ lúc nào, khi chứng kiến một sinh mệnh tươi mới biến mất trước mắt mình, thật sự chẳng còn gì đáng nói.”

Nguyễn Vụ khựng lại, cô không hiểu vì sao Mia bỗng trở nên u sầu đến vậy.

*

Trên đường đến nơi tiếp đón, tài xế vui vẻ trò chuyện, giới thiệu về môi trường ở Nam Sudan, còn nhắc nhở họ rằng nếu không có việc thì đừng ra ngoài, lỡ gặp băng đảng đọ súng thì rất phiền phức.

Tài xế nhìn qua gương chiếu hậu, thấy dây bình an treo ngoài túi của Nguyễn Vụ – đỏ như bị nhuộm máu.

Anh đột ngột lên tiếng, “Cô là người Trung Quốc?” – hỏi bằng tiếng Hoa.

Khuỷu tay Nguyễn Vụ đang tựa bên cửa sổ khẽ giật lên, có vẻ không ngờ lại gặp đồng hương ở nơi này. Cô giơ tay vuốt lại mái tóc bị gió thổi rối, ánh mắt trở về trong xe, khẽ gật đầu: “Phải.”

Xe từ từ dừng lại trước một toà nhà có treo biểu tượng chữ thập đỏ, bên cạnh là ba chữ cái to: MSF

Xuống xe, tài xế vòng ra sau, cơ thể ngăm đen và săn chắc, mặc áo thun đen ngắn tay, cổ tay đeo chiếc đồng hồ đơn giản với mặt kính xước nhẹ.

Anh chuyển hành lý từ cốp ra, chìa tay ra giới thiệu: “Tôi là Trần Tĩnh, bác sĩ của MSF tại Sudan, sau này là đồng nghiệp của các cô.”

Trần Tĩnh kéo vali, dẫn hai cô gái trẻ trung xinh đẹp đến nơi làm thủ tục, sắp xếp chỗ ở. Ký túc xá rất đơn sơ – phòng vuông vức nhỏ hẹp, bốn chiếc giường tầng chật chội, chiếc cửa sổ nhỏ trên tường là nơi duy nhất có thể đón gió trời.

Sau khi giúp Mia trải chăn đệm, anh quay sang Nguyễn Vụ, nói bằng tiếng Trung: “Rosine, cô quê ở đâu?”

Người ta nói tha hương gặp đồng hương là chuyện đáng quý. Nguyễn Vụ nghe thấy tiếng phổ thông quen thuộc cũng không ngoại lệ. Cô im lặng một lúc, rồi cười khẽ: “Tôi là người Kinh Cảng.”

*

Buổi tối, hầu hết nhân viên đi làm đều đã trở về căn cứ, mọi người tụ tập quanh đống lửa trại tổ chức lễ chào đón đơn giản cho hai người. Đội gìn giữ hoà bình Trung Quốc nghe nói có một cô gái Trung Quốc mới tới làm việc cùng MSF thì vui mừng ra mặt, còn đặc biệt mang theo nhiều đồ ăn đến.

Sau buổi lễ, Nguyễn Vụ cũng đã làm quen sơ bộ với các thành viên trong đội y tế. Trần Tĩnh là đội trưởng đội y tế của Sudan – mái tóc ngắn gọn gàng, ngồi bên đống lửa, cởi trần để lộ hình xăm lớn màu đậm trên ngực. Khi anh đưa tay lấy rượu, cơ bắp nổi rõ, phủ một lớp mồ hôi mỏng, ánh lên dưới ánh sáng lờ mờ. Bất kỳ ai nhìn thấy cảnh tượng đó cũng khó mà liên tưởng anh đến hình ảnh một bác sĩ cứu người.

Qua phần giới thiệu ngắn của Trần Tĩnh, Nguyễn Vụ cũng hiểu sơ bộ tình hình Nam Sudan.

Họ chỉ là đóng quân tạm thời ở đây, ở bao lâu thì chưa biết. Nguồn lực y tế ở Nam Sudan cực kỳ thiếu thốn, mỗi ngày đều có thể xảy ra các cuộc đụng độ súng ống bất ngờ. Khi nội loạn nghiêm trọng, tỷ lệ chết vì một viên đạn lạc từ đâu bay tới khi đi ngoài đường là hơn một nửa.

Hiện tại tình hình đã tạm ổn. Công việc của họ chủ yếu là thiết lập quan hệ hợp tác với các tổ chức y tế địa phương, hỗ trợ những nhân viên y tế hiếm hoi của Nam Sudan trong việc cứu giúp người tị nạn và binh lính gìn giữ hòa bình.

–

Nam Sudan đang vào mùa mưa, ngoài ngày đầu tiên khi Nguyễn Vụ tới là nắng gắt, thì mười mấy ngày sau đó trời cứ mưa lất phất không ngừng. Dạo gần đây, Juba cũng khá yên bình một cách bất ngờ. Nguyễn Vụ chẳng có gì làm, chỉ ngồi lướt điện thoại vô định, nhìn ra màn mưa ngoài cửa sổ. Bên cửa sổ là một chậu xương rồng nhỏ do Trần Tĩnh mang đến – nhỏ xíu, xanh mướt.

Cô nhổ chiếc gai nhọn đã trưởng thành ở bên hông cây, cắm sâu vào đầu ngón tay trắng trẻo. Máu nhỏ xuống theo ngón, cơn đau mang lại cảm giác khoái lạc truyền rõ đến vỏ não. Mia bưng chậu nước, khoác khăn tắm từ nhà vệ sinh đơn sơ bước ra, thấy cảnh Nguyễn Vụ gần như đang tự hành hạ bản thân, nhấn sâu chiếc gai vào đầu ngón tay mềm mại, thì hốt hoảng thốt lên:

“Rosine, em đang làm gì vậy!”

Nguyễn Vụ rút một tờ giấy, lau máu đang tràn ra lòng bàn tay: “Cây xương rồng Noah tặng, nghe nói sống rất dai, đã ở bên anh ấy rất lâu.” Noah là tên tiếng Anh của Trần Tĩnh. Ở Nam Sudan người ta nói tiếng Ả Rập là chính, nhưng trong MSF thì tiếng Anh là ngôn ngữ thông dụng.

Mia lo lắng nhìn Nguyễn Vụ, vừa lau tóc vừa nhìn ra màn mưa kéo dài ngoài cửa sổ: “Chúng ta đến thật đúng lúc, vừa khớp với thời kỳ yên ổn hiếm hoi của Nam Sudan, còn có đủ nước sạch để uống.”

Nam Sudan có khí hậu đặc trưng của vùng đồng cỏ nhiệt đới, quanh năm chỉ có mùa mưa và mùa khô, nhiệt độ luôn ở mức cao. Nhiều năm xung đột và nội chiến đã khiến Nam Sudan rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng về nguồn nước. Mỗi khi đến mùa khô, hàng loạt người tị nạn chết vì thiếu nước. Nếu lượng mưa mùa mưa quá lớn, sông Nile Trắng sẽ tràn bờ và nuốt chửng hàng vạn sinh mạng. Sau lũ lụt, dòng nước cuồn cuộn của sông Nile cuốn trôi thời gian và mưa gió, để lại Juba tan hoang tiếp tục sống lay lắt trên lục địa châu Phi bị Thượng Đế ruồng bỏ.

*

Chưa kịp đợi trời tạnh mưa, Trần Tĩnh đã thông báo khẩn cho tất cả bác sĩ mang theo đủ thuốc men, tức tốc lên đường tới Kenya. Một nhóm hải tặc Somalia đã bất ngờ tập kích cảng Mombasa của Kenya trong đêm. Những cuộc xung đột vũ trang và khủng bố bất ngờ đã khiến quân đội Kenya bị thương nặng khi đến hỗ trợ. Tổ chức Y tế Thế giới đã gửi lời kêu gọi tới các tổ chức y tế cứu trợ đang đóng tại Nam Sudan, mong họ nhanh chóng đến Mombasa để chi viện cho quân và dân bị thương. Nguồn lực y tế mạnh mẽ sẽ khiến hải tặc Somalia phải dè chừng.

Và lý do họ yêu cầu tổ chức Bác sĩ Không Biên giới tại Nam Sudan đến Mombasa rất đơn giản:

Họ có hai bác sĩ người Trung Quốc. Khi lá cờ đỏ sao vàng tung bay trên bầu trời Mombasa, quân đội gìn giữ hòa bình của Trung Quốc chắc chắn sẽ hành động. Đó là con bài và cũng là thanh kiếm của họ.

*

Chỉ ở lại Nam Sudan vài ngày ngắn ngủi, vào lúc hoàng hôn, Nguyễn Vụ và Mia đã lên đường đến Kenya. Xe chạy trên đại lộ Tháng Năm, dòng sông Nile Trắng đục ngầu và cuồn cuộn bùn đất cuốn qua thành phố.

Mia chậm rãi trang điểm trong xe, mím môi đỏ rồi quay sang nhìn Nguyễn Vụ đang tựa vào cửa sổ xe lặng im.

“Rosine, em có sợ không?” Cô nhìn vẻ mặt bình thản đến mức gần như tê liệt của Nguyễn Vụ mà không thể tin được. Lần đầu tiên khi Mia đặt chân đến Nam Sudan thời loạn, cô đã tái mặt. Cảm giác mất trọng lực và tổn thương sau chiến tranh đã ám ảnh cô suốt một thời gian dài.

“Sao lại phải sợ?” Nguyễn Vụ khẽ cười. “Em muốn xem thử cái gọi là có thể vượt qua sinh tử mà chị nói đến là gì.”

Thứ có thể vượt qua sinh tử, chỉ có sinh tử.

*

Khi họ đến Mombasa, nhân viên tiếp đón lái xe đưa họ đến khu vực phục hồi sau chiến tranh. Tình hình còn tệ hơn cả tưởng tượng của Trần Tĩnh. Hải tặc Somalia đầy tham vọng đã nhắm đến thành phố lớn thứ hai của Kenya, cướp đi vô số hàng hóa tích trữ ở cảng, thậm chí còn liều lĩnh tấn công bệnh viện, khiến nhiều bác sĩ bị thương và cướp sạch thuốc quý.

Từ lúc đặt chân vào doanh trại, Nguyễn Vụ cùng các đồng nghiệp trong đội y tế bắt đầu những ca trực suốt ngày đêm không ngủ. Phòng phẫu thuật tạm thời luôn sáng đèn, hoạt động liên tục.

Người bị thương nhiều nhất là binh lính, sau đó là dân thường vô tội ở Mombasa.

Khi từng sinh mạng non trẻ sống động lần lượt ra đi trước mắt cô, Nguyễn Vụ cảm nhận được sự bất lực sâu sắc. Cảm giác này khác hẳn với việc cố gắng cứu chữa mà không thành trong bệnh viện – đây là khi những người bị thương không quá nặng lại chết vì mất máu quá nhiều trong lúc chờ phẫu thuật; là khi họ không chịu nổi nỗi đau thể xác do bom mìn gây ra mà chọn cách tự sát.

Cô dường như đã hiểu được nỗi bi thương trong mắt Mia đến từ đâu.

Vào ngày thứ ba ở Mombasa, Trần Tĩnh thay ca cho Nguyễn Vụ vừa thức trắng đêm, đang tiến hành một ca mổ lấy đạn. Tai họa ập đến bất ngờ, hải tặc Somalia đột kích doanh trại, tiếng súng vang vọng khắp nơi, cố ý đuổi giết các bác sĩ không biên giới.

Ca phẫu thuật không thể dừng lại, Nguyễn Vụ nhận tín hiệu từ Trần Tĩnh, rút khẩu súng từ thắt lưng anh ra. “Cạch” – đạn lên nòng.

Không khí căng thẳng đến nghẹt thở. Trần Tĩnh bình tĩnh rạch lớp da, lấy ra viên đạn nằm gần mạch máu, vừa làm vừa nói bằng tiếng Trung với giọng trêu ghẹo: “Tôi nhớ ở Kinh Cảng có nhiều sân bắn. Cô từng bắn bia di động chưa?”

Nguyễn Vụ cố kìm nén nhịp tim hỗn loạn, ngón tay siết chặt khẩu súng đến trắng bệch, gật đầu một cách máy móc.

Trần Tĩnh thu lại vẻ đùa cợt: “Họ chỉ là bia tập bắn. Khi họ xông vào, việc cô cần làm là bóp cò.”

“Ở đây, sống còn quan trọng hơn tất cả, đến niềm tin cũng phải nhường bước cho sự sống.”

Tiếng súng càng lúc càng gần phòng mổ. Nguyễn Vụ gắng gượng giữ tỉnh táo, não căng lên như dây đàn. Khi màn cửa bị vén lên, khi ánh mắt cô co lại nhìn thấy bọn cướp đầu quấn khăn đặc trưng, cùng với tiếng hét vang của Trần Tĩnh: “Bắn!”, ngón tay cô siết cò – một tiếng nổ giòn tan vang lên, đồng thời với tiếng dao mổ đặt trở lại khay.

Tên cướp trước mặt ngã gục. Nguyễn Vụ nghẹn ngào, thở hổn hển, tay cầm súng run rẩy không dừng, nhịp tim vọt lên đến đỉnh điểm, nước mắt tràn đầy gương mặt.

Cô đã giết người.

Trần Tĩnh nhìn Nguyễn Vụ rơi nước mắt trong vô thức, đưa tay khẽ phủ lên tay cô – động tác cứng nhắc nhưng chắc chắn – giúp cô bắn thêm phát nữa vào tên cướp hấp hối, tận mắt chứng kiến hắn chết.

“Giết chóc không hồi kết – đó chính là châu Phi đầy khói lửa chiến tranh.”

“Cô không được gục ngã. Tôi không biết vì sao cô đến châu Phi, nhưng với tư cách là đội trưởng, là đồng bào Trung Quốc, tôi khuyên cô – tín ngưỡng y học mà cô tự hào và nỗi buồn không thể vượt qua trong lòng cô, đều không quan trọng bằng mạng sống. Cô phải sống sót ở đây.”

Chỉ khi còn sống trên mảnh đất cằn cỗi này, cô mới có thể bình thản nhìn nhận sinh ly tử biệt, mới có thể buông bỏ mọi gông cùm trói buộc bản thân.

Tâm bình có thể chữa lành ba ngàn bệnh, kể cả sinh tử.