Chương 43: Phát Triển Công Nghiệp.
Xuyên Về Thời Tự Đức.
Tác giả: Lưu Huỳnh Phát.
Vào năm 1857, sau khi các cuộc cải cách q·uân đ·ội của Đại Nam đã bắt đầu đi vào quỹ đạo ổn định, Nguyễn Hải đứng trước một nhận thức mới mẻ nhưng vô cùng quan trọng. Cậu nhận ra rằng, mặc dù q·uân đ·ội đã được nâng cao về cả tổ chức và chiến lược, một nền quốc phòng mạnh mẽ và bền vững không thể chỉ dựa vào việc nhập khẩu v·ũ k·hí và trang thiết bị quân sự từ các cường quốc phương Tây. Để bảo vệ đất nước một cách tự chủ và bền vững, Đại Nam cần phải tự mình xây dựng một nền công nghiệp quốc phòng, có thể sản xuất v·ũ k·hí và trang thiết bị chiến đấu cho q·uân đ·ội. Đây chính là thời điểm cậu quyết định đề xuất một kế hoạch đầy tham vọng, không chỉ nhằm bảo vệ tổ quốc mà còn để thúc đẩy nền kinh tế quốc gia phát triển.
Câu chuyện bắt đầu vào một buổi chiều muộn tại triều đình, nơi cậu được triệu tập để báo cáo về kế hoạch phát triển công nghiệp quốc phòng. Triều đình đang thảo luận về các chiến lược tiếp theo để củng cố q·uân đ·ội, nhưng vẫn còn nhiều ý kiến trái chiều, trong khi đa số vẫn nghiêng về hướng tiếp tục nhập khẩu v·ũ k·hí từ phương Tây.
Nguyễn Hải đứng dậy, mắt cậu sáng lên sự quyết tâm, trong không khí trang nghiêm của triều đình. Cậu nhìn thẳng vào các quan chức trong phòng, không ngần ngại bày tỏ quan điểm của mình:
- Chúng ta đã qua nhiều thử thách trong việc duy trì an ninh quốc gia, nhưng trẫm nghĩ rằng đất nước chúng ta không thể mãi phụ thuộc vào người ngoài. Một quốc gia chỉ thực sự mạnh mẽ khi không phải trông cậy vào kẻ khác để bảo vệ chính mình. Để xây dựng một quốc phòng vững mạnh, chúng ta cần có khả năng tự sản xuất v·ũ k·hí, t·àu c·hiến, và những thiết bị quân sự cần thiết để bảo vệ tổ quốc. Điều này không chỉ giúp chúng ta độc lập về quân sự mà còn góp phần tạo dựng nền kinh tế quốc gia, mở ra cơ hội phát triển mới cho dân tộc.
Cậu dừng lại, để mọi người trong phòng có thể cảm nhận sự nghiêm túc của lời nói. Không khí trong phòng lập tức thay đổi. Những người có mặt tại đó, từ các đại thần đến những vị tướng quân, bắt đầu trao đổi ánh mắt với nhau. Những lời của Nguyễn Hải không chỉ là một lời kêu gọi về sự tự lực, mà còn là một tầm nhìn về tương lai của đất nước.
Sau một hồi trao đổi, một vài vị quan lớn lên tiếng, bày tỏ sự nghi ngại về kế hoạch của cậu. Họ cho rằng, mặc dù ý tưởng tự chủ quốc phòng là cần thiết, nhưng việc xây dựng các cơ sở công nghiệp quy mô lớn đòi hỏi một khoản chi phí rất lớn, và liệu Đại Nam có đủ khả năng đáp ứng được không? Nhưng Nguyễn Hải kiên quyết:

- Chúng ta có thể bắt đầu từ những bước nhỏ, nhưng chúng ta phải bắt đầu. Nếu chúng ta không tự lực, thì chúng ta sẽ mãi bị lệ thuộc vào các nước lớn, vào những thế lực bên ngoài. Vũ khí nhập khẩu chỉ mang tính tạm thời, nhưng một nền công nghiệp quốc phòng nội địa sẽ là nền tảng lâu dài. Chúng ta sẽ không chỉ bảo vệ đất nước mà còn phát triển nền kinh tế, tạo ra việc làm cho nhân dân, và xây dựng một Đại Nam mạnh mẽ, không ai có thể chọc phá.
Cuối cùng, triều đình đồng ý với kế hoạch của Nguyễn Hải. Tuy nhiên, họ cũng yêu cầu cậu phải chứng minh tính khả thi của đề xuất trước khi tiến hành triển khai rộng rãi. Nguyễn Hải, đầy quyết tâm, đã lập tức bắt tay vào việc thực hiện.
Cậu quyết định xây dựng ba trung tâm công nghiệp quốc phòng tại các khu vực trọng yếu của Đại Nam gồm Hải Phòng, Gia Định và Huế. Đây là những khu vực không chỉ có tiềm năng về mặt kinh tế, mà còn có vị trí chiến lược quan trọng đối với quốc phòng của đất nước.
Hải Phòng với vị trí gần biển và các con sông lớn, được chọn làm trung tâm đóng t·àu c·hiến và sản xuất các thiết bị phục vụ cho hải quân. Được biết đến với một hải cảng tự nhiên thuận lợi, Hải Phòng là nơi lý tưởng để xây dựng xưởng đóng tàu. Nguyễn Hải quyết định sẽ cho xây dựng một xưởng đóng tàu lớn, sử dụng máy móc và công nghệ nhập khẩu từ phương Tây, kết hợp với sự khéo léo và kinh nghiệm của các thợ thủ công Đại Nam.
Ngay khi xưởng đóng tàu đầu tiên được khánh thành, những chiếc t·àu c·hiến hơi nước cỡ nhỏ bắt đầu ra đời. Tàu chiến Tự Đức, con tàu đầu tiên, được trang bị pháo ở hai bên mạn, có khả năng tuần tra trên biển và các con sông lớn của Đại Nam, mở ra một kỷ nguyên mới trong ngành hải quân của đất nước.
Tại Gia Định, trung tâm kinh tế sôi động nhất miền Nam, Nguyễn Hải quyết định xây dựng các xưởng sản xuất súng hỏa mai, súng trường, và đạn dược. Với sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp, Gia Định là nơi thuận lợi để tập trung sản xuất v·ũ k·hí. Các nguyên liệu như sắt, đồng, và các kim loại khác từ các tỉnh miền Trung và miền Bắc được vận chuyển về đây để phục vụ cho các xưởng sản xuất.
Nguyễn Hải chỉ đạo các thợ thủ công trong các xưởng v·ũ k·hí tại Gia Định được huấn luyện về kỹ thuật chế tạo v·ũ k·hí phương Tây. Dưới sự chỉ dẫn của các kỹ sư người Pháp và Anh, dần dần, đội ngũ thợ thủ công bản địa đã làm chủ được công nghệ chế tạo v·ũ k·hí, từ súng trường đến súng hỏa mai và đạn dược. Những v·ũ k·hí này không chỉ có chất lượng tốt mà còn phù hợp với điều kiện chiến đấu của Đại Nam.
Tại Huế, nơi trung tâm chính trị và văn hóa, các xưởng chế tạo quân trang, khí cụ và các thiết bị hỗ trợ khác được xây dựng để phục vụ nhu cầu của q·uân đ·ội. Những loại v·ũ k·hí, mặc dù có kích thước nhỏ hơn, nhưng lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong các chiến dịch quân sự và bảo vệ đất nước.

Nguyễn Hải không quên khai thác các tỉnh giàu tài nguyên như Quảng Ninh, Thái Nguyên và Cao Bằng, nơi có những mỏ khoáng sản dồi dào. Những nguyên liệu thô này sẽ cung cấp cho các nhà máy sản xuất v·ũ k·hí và trang thiết bị quân sự, đảm bảo rằng Đại Nam có đủ nguồn cung để duy trì sự phát triển bền vững trong ngành công nghiệp quốc phòng.
Nhưng có lẽ, bước ngoặt quan trọng nhất trong công cuộc phát triển công nghiệp quốc phòng là sự ra đời của con t·àu c·hiến hơi nước đầu tiên của Đại Nam là Tự Đức. Con tàu này không chỉ đơn giản là một phương tiện c·hiến t·ranh, mà còn là biểu tượng của sự tự lực cánh sinh của Đại Nam trong ngành công nghiệp quốc phòng. Nguyễn Hải, trong một buổi lễ hạ thủy tàu Tự Đức, đứng giữa những công nhân, kỹ sư và quan chức, nhìn con tàu lớn từ từ lướt xuống nước:
- Đây là dấu mốc quan trọng của Đại Nam. Không ai có thể coi thường chúng ta nữa, vì chúng ta đã làm chủ được công nghệ, đã xây dựng được sức mạnh cho mình. Tàu Tự Đức sẽ không chỉ bảo vệ bờ biển mà còn bảo vệ sự tự do và độc lập của chúng ta.
Những chiếc t·àu c·hiến tiếp theo, sau Tự Đức, được sản xuất đều đặn tại Hải Phòng, trở thành phần quan trọng trong lực lượng hải quân của Đại Nam. Những tàu này không chỉ bảo vệ bờ biển mà còn giúp Đại Nam chủ động trong các chiến dịch quân sự, bảo vệ đất nước khỏi các thế lực xâm lược.
Dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Hải, Đại Nam không chỉ mạnh mẽ hơn về mặt quân sự mà còn bắt đầu hình thành một nền kinh tế quốc phòng vững mạnh, tự chủ và độc lập. Những cột mốc đó đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong việc xây dựng một đất nước mạnh mẽ, không chỉ về quân sự mà còn về kinh tế và chính trị. Cậu hiểu rằng, chính từ những bước đi nhỏ bé nhưng kiên định này, Đại Nam sẽ đứng vững trước mọi thử thách trong tương lai.
Vào những năm giữa thế kỷ 19, khi Đại Nam bắt đầu chạm đến những bước đầu tiên của công cuộc cải cách q·uân đ·ội, Nguyễn Hải đứng trước một vấn đề lớn: q·uân đ·ội mạnh mẽ không chỉ cần v·ũ k·hí, t·àu c·hiến và trang thiết bị hiện đại mà còn phải đảm bảo sự tự chủ trong việc sản xuất những thứ đó. Cậu nhận ra rằng, dù trước mắt q·uân đ·ội Đại Nam đã được trang bị những v·ũ k·hí hiện đại, nhưng tất cả đều phụ thuộc vào nguồn cung từ bên ngoài, đặc biệt là phương Tây. Việc phụ thuộc vào các cường quốc có thể khiến đất nước rơi vào thế yếu, không có khả năng tự vệ khi xảy ra xung đột. Hơn thế nữa, một đất nước mạnh không thể dựa vào ngoại bang để bảo vệ chính mình. Cậu hiểu rằng, để Đại Nam thực sự tự chủ, một nền công nghiệp quốc phòng phải được xây dựng ngay trong lòng đất nước.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc tự sản xuất v·ũ k·hí, t·àu c·hiến và trang thiết bị quân sự, Nguyễn Hải bắt đầu lập ra kế hoạch xây dựng các xưởng sản xuất tại các khu vực trọng yếu của đất nước. Ba vùng đất được chọn lựa là Hải Phòng, Gia Định và Huế. Những xưởng này không chỉ phục vụ nhu cầu quân sự mà còn phải đóng góp vào phát triển kinh tế, tạo ra hàng nghìn việc làm cho người dân và thúc đẩy nền kinh tế quốc gia. Cậu mong muốn rằng không chỉ q·uân đ·ội mà toàn thể nhân dân Đại Nam đều phải góp sức vào công cuộc xây dựng đất nước.
Với sự chỉ đạo của Nguyễn Hải, các xưởng sản xuất v·ũ k·hí và t·àu c·hiến nhanh chóng được xây dựng. Những công nhân từ khắp nơi trong cả nước đổ về các khu công nghiệp, tạo thành một lực lượng lao động hùng hậu. Họ là những người nông dân từ miền quê, những thợ thủ công từ các làng nghề, những lao động từ thành thị. Mọi người đều được đào tạo kỹ lưỡng để trở thành những thợ thủ công lành nghề, có thể chế tạo v·ũ k·hí, gia công các thiết bị quân sự hay chế tác những t·àu c·hiến hiện đại. Nguyễn Hải hiểu rằng, để đạt được sự tự chủ trong quốc phòng, đất nước phải tự xây dựng nền tảng công nghiệp và tạo ra những sản phẩm chất lượng, chứ không thể mãi lệ thuộc vào hàng hóa ngoại nhập.

Một trong những bước đi đầu tiên trong quá trình xây dựng công nghiệp quốc phòng chính là việc tạo dựng các mối liên kết chặt chẽ giữa các vùng miền. Những nông dân vào mùa vụ nông nhàn lên các xưởng làm việc, không chỉ vì công việc ổn định mà còn vì họ hiểu rằng sự đóng góp của mình không chỉ đơn giản là kiếm thêm thu nhập mà còn là một phần trong công cuộc bảo vệ đất nước. Các xưởng sản xuất tại Gia Định, Hải Phòng và Huế không chỉ tạo ra những sản phẩm phục vụ q·uân đ·ội mà còn kết nối nông dân, công nhân, thợ thủ công từ các vùng đất khác nhau trong cả nước.
Mối liên kết này tạo ra một sự phát triển đồng đều giữa các khu vực, góp phần thúc đẩy nền kinh tế và giảm bớt sự phân hóa giữa thành thị và nông thôn. Những chuyến tàu chở nguyên liệu từ các tỉnh giàu tài nguyên như Quảng Ninh, Cao Bằng, và các tỉnh miền Trung về các xưởng sản xuất giúp duy trì một hệ thống thương mại nhộn nhịp. Những loại khoáng sản quý giá như sắt, đồng, than đá được vận chuyển về các cảng rồi tiếp tục được chuyển đến các nhà máy chế tạo v·ũ k·hí, t·àu c·hiến. Những chuyến hàng này không chỉ cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp quốc phòng mà còn thúc đẩy nền kinh tế ở các vùng nông thôn, nơi sản xuất nguyên liệu thô.
Cậu cũng nhìn nhận rằng việc xây dựng công nghiệp quốc phòng không thể chỉ dừng lại ở việc nhập khẩu máy móc, công nghệ từ phương Tây. Những quốc gia lớn như Pháp, Anh luôn tìm cách kiểm soát, hạn chế sự phát triển của các quốc gia nhỏ bé như Đại Nam. Vì vậy, cậu đã quyết định khuyến khích các kỹ sư, thợ thủ công trong nước tự nghiên cứu, cải tiến máy móc, thiết bị. Những nhóm nghiên cứu được thành lập, họ làm việc không ngừng nghỉ để cải tiến công nghệ sản xuất v·ũ k·hí, t·àu c·hiến và các thiết bị quân sự. Để giúp họ phát triển, Nguyễn Hải đã đầu tư vào việc đào tạo, cung cấp tài chính và cả các nguyên vật liệu cần thiết. Không lâu sau, những sản phẩm do chính người Đại Nam tạo ra đã được hoàn thiện và dần dần thay thế các sản phẩm nhập khẩu.
Dù có những khó khăn không nhỏ, đặc biệt là những áp lực từ các cường quốc phương Tây, nhưng Nguyễn Hải vẫn kiên trì với quyết tâm của mình. Pháp đã tìm mọi cách để cản trở quá trình phát triển này, thậm chí họ đã đe dọa sẽ phong tỏa các cảng biển của Đại Nam nếu như cậu không chịu dừng lại kế hoạch sản xuất v·ũ k·hí trong nước. Tuy nhiên, Nguyễn Hải đã khéo léo đàm phán, củng cố các mối quan hệ kinh tế với những quốc gia khác, tìm kiếm những đối tác có lợi cho Đại Nam. Cậu biết rằng không thể quá phụ thuộc vào một bên, mà phải đa dạng hóa các nguồn cung cấp và tạo ra các mối quan hệ đa phương.
Sau một năm nỗ lực, những thành tựu lớn đã bắt đầu lộ diện. Không chỉ q·uân đ·ội Đại Nam đã có đủ v·ũ k·hí hiện đại để tự bảo vệ mình mà lực lượng tuần duyên cũng được trang bị đầy đủ. Những chiếc t·àu c·hiến mới, được chế tạo ngay trong nước, rời bến, đưa q·uân đ·ội Đại Nam ra khơi. Các trang bị v·ũ k·hí hiện đại được q·uân đ·ội sử dụng thành thạo, giúp lực lượng này trở nên mạnh mẽ và linh hoạt hơn bao giờ hết. Quá trình sản xuất trong nước đã giúp Đại Nam không còn phải phụ thuộc vào bất kỳ cường quốc nào, đặc biệt là phương Tây.
Nguyễn Hải tự hào nhìn những chiếc t·àu c·hiến, những khẩu súng, những thiết bị quân sự hiện đại mà đất nước tự sản xuất. Đó không chỉ là thành tựu về mặt quân sự mà còn là một minh chứng rõ rệt về sức mạnh và trí tuệ của người dân Đại Nam. Trong một buổi lễ duyệt binh tại Hải Phòng, khi q·uân đ·ội Đại Nam đang duyệt qua trước mặt cậu, Nguyễn Hải quay sang những quan chức đứng bên cạnh, ánh mắt lấp lánh niềm tự hào:
- Những gì chúng ta đạt được hôm nay không chỉ là sự mạnh mẽ của q·uân đ·ội, mà còn là niềm tự hào về trí tuệ và sức lao động của nhân dân Đại Nam. Đây là nền móng cho một đất nước độc lập và tự chủ, nơi mà sự thịnh vượng sẽ được xây dựng từ đôi tay và khối óc của chính chúng ta.
Lời phát biểu của Nguyễn Hải vang vọng trong không khí, khẳng định sự tự hào và quyết tâm của Đại Nam. Cậu hiểu rằng, chỉ khi Đại Nam xây dựng được nền công nghiệp vững mạnh và độc lập, đất nước mới có thể đứng vững trước mọi thử thách. Những chiếc t·àu c·hiến giờ đây không chỉ là phương tiện chiến đấu mà còn là biểu tượng của sự tự cường, khẳng định vị thế của Đại Nam trên trường quốc tế.
Lễ duyệt binh kết thúc trong tiếng vỗ tay rầm rộ, không chỉ của các quan chức mà còn của nhân dân Đại Nam. Tất cả đều biết rằng đây là một khoảnh khắc lịch sử, là dấu mốc quan trọng cho một kỷ nguyên mới. Đại Nam đã vươn lên từ một quốc gia phụ thuộc vào ngoại bang trở thành một quốc gia mạnh mẽ, tự chủ và độc lập. Cả đất nước từ người dân đến q·uân đ·ội đều cùng chung tay xây dựng một tương lai thịnh vượng.
Nguyễn Hải đứng nhìn các xưởng sản xuất hoạt động nhộn nhịp, nhìn các binh sĩ hành quân trên những chiếc t·àu c·hiến mới, lòng cậu tràn ngập niềm tự hào. Cậu biết rằng, dù con đường phía trước còn nhiều thử thách, nhưng Đại Nam đã chuẩn bị sẵn sàng cho một tương lai tươi sáng, nơi sức mạnh quân sự và nền kinh tế đều phát triển đồng thời, mang lại sự thịnh vượng cho toàn thể Đại Nam.