Từ đường của thôn Lâm Thủy do vị thôn trưởng tiền nhiệm khởi xướng xây dựng, đến nay đã tồn tại vài chục năm. Vì trong từ đường không chỉ thờ cúng một dòng họ nhất định, nên việc trông coi nơi này thường do thôn trưởng đảm nhiệm.

Ngoài ra, từ đường còn có hai mẫu tế điền, cũng do thôn trưởng quản lý. Hằng năm, tiền thu từ tế điền được chia làm ba phần: một phần làm thù lao cho thôn trưởng, một phần dùng để bảo trì từ đường và lo việc cúng tế, phần còn lại được dùng để hỗ trợ người già neo đơn và trẻ nhỏ trong thôn.

Chính điện của từ đường là nơi thờ cúng hằng ngày. Bên trái không có phòng ở, còn bên phải có một gian nhà đơn sơ với một chiếc giường gỗ và một bộ bàn ghế. Bình thường nơi này không có người ở, nhưng nếu trong thôn có hộ nào gặp sự cố bất ngờ như hỏa hoạn hay nhà sập, họ có thể tạm thời trú ngụ tại đây.

Ngày thường, từ đường vốn yên tĩnh, thậm chí có phần quạnh quẽ, nhưng hôm nay lại náo nhiệt khác thường. Không gian sáng sủa, sạch sẽ, tiếng người rộn ràng khắp nơi.

Vừa đến cổng từ đường, người Thẩm gia đã bị vây quanh bởi thôn dân. Những lời chúc mừng không ngớt vang lên.

"Lần đầu tiên từ đường được mở ra thế này, thật là hiếm có! Đúng là rạng danh tổ tiên!"

"Đây là y phục của Tú Tài sao? Nhìn còn đẹp hơn cả vải bông, màu sắc cũng thật nhã nhặn!"

"Lần tới chẳng phải sẽ thi Cử Nhân sao? Cả trấn chúng ta còn chưa có ai đỗ Cử Nhân đâu! Nếu thôn ta có người đỗ, thì đi ra ngoài cũng có thể nở mày nở mặt rồi!"

...

Thẩm Hoài Chi đỏ mặt, khó khăn đáp: "Đa tạ các thúc bá, thẩm thẩm, huynh tỷ đệ muội đã chúc mừng."

Không phải vì ngại ngùng, mà là vì cảm thấy xấu hổ. Công danh Tú Tài chỉ là bước khởi đầu của người đọc sách. Thậm chí, chỉ khi đỗ Tú Tài, người ta mới thực sự được gọi là người đọc sách. Được mọi người ca ngợi thế này, y cảm thấy bản thân chưa xứng đáng, trong lòng không khỏi thẹn thùng.

Ngoại trừ Thẩm Hoài Chi, cả Thẩm gai đều được khen ngợi đến mức phổng mũi. Người ta tán dương Thẩm Chính Sơ và Tống Tầm Xuân có tầm nhìn xa, năm đó dù khó khăn vẫn quyết tâm cho Thẩm Hoài Chi đi học. Có người lại khen Lâm Việt tinh mắt, có phúc khí, vừa mới gả về mấy tháng, phu quân đã thi đỗ. Cũng có người trêu ghẹo Thẩm Lăng Chi, hỏi sau này có phải cũng muốn lấy một người đọc sách hay không.

Dĩ nhiên, cũng có những kẻ muốn kiếm đường tắt, không tâng bốc Thẩm gia mà lại chuyển sang ca ngợi Thẩm lão nhân. Hôm nay, lão cùng Thẩm nãi nãi đều có mặt, không chỉ vậy, ngay cả nhà Thẩm đại bá cũng đến đông đủ. Dù sao, trong mắt bọn họ, đây cũng là vinh quang của cả gia đình.

"Nói thật thì Thẩm lão bá đúng là không có mắt nhìn! Ông ấy cứ khăng khăng coi Thẩm đại ca như bảo bối, trong khi rõ ràng Thẩm nhị ca giỏi hơn hẳn. Đám con cháu thế hệ sau thì càng khỏi bàn, Hoài Chi từ nhỏ đã nhanh nhẹn, siêng năng, không giống như đường ca của y, suốt ngày đòi đọc sách nhưng chẳng bao giờ chịu động tay làm gì cả."

"Suỵt! Nhỏ giọng thôi, bọn họ đang ở ngay phía trước kìa! Nhưng mà... lời ngươi nói cũng không sai. Ai biết bọn họ nghĩ gì nữa chứ?"

Lúc này, toàn bộ sự chú ý của Thẩm lão nhân và Thẩm đại bá đều dồn vào Thẩm Hoài Chi. Thẩm lão nhân vẫn giữ vẻ mặt nghiêm nghị như thường lệ, chẳng lộ chút vui mừng nào. Còn Thẩm đại bá thì cười đến mức không thấy cả mắt, trông chẳng khác gì người vừa có nhi tử thi đỗ Tú Tài vậy.

Thẩm nãi nãi nhìn sắc mặt bọn họ chỉ cảm thấy phiền chán. Hai cha con nhà này đúng là giống nhau như đúc. Lúc trước, khi Thẩm Chính Sơ dứt khoát phân gia, bọn họ chẳng phải đã quên bẵng đi rồi sao? Giờ thấy có lợi liền muốn dựa hơi, chẳng lẽ, tưởng rằng vẫn còn là cái thời họ muốn làm gì thì làm à?

Dù trong lòng khó chịu, Thẩm nãi nãi vẫn không nói nửa lời. Bà chỉ coi hôm nay là ngày đến thăm tôn tử. Một người đã nửa chân bước vào quan tài như bà, nói cả đời chẳng ai nghe, bây giờ tất nhiên cũng chẳng buồn nói. Có lẽ trên đời này, vốn dĩ có những huynh đệ không có duyên phận với nhau, bà làm nương không quản nổi, cũng không muốn quản nữa.

Thẩm Hoài Chi cũng nhìn thấy bọn họ, liền cùng Lâm Việt bước đến, cúi đầu gọi một tiếng "Nãi nãi", sau đó lập tức đi vào từ đường, Lâm Việt cũng đỡ Thẩm nãi nãi bước theo.

Trước đây, Lâm Việt còn lo lắng nếu quá thân thiết với Thẩm nãi nãi sẽ rước thêm phiền phức, nhưng giờ cậu không còn lo nữa. Công danh Tú Tài của Thẩm Hoài Chi có thể không đáng kể ở bên ngoài, nhưng trong thôn Lâm Thủy, trong cái gia tộc họ Thẩm này, lại rất có trọng lượng. Dù Thẩm lão nhân có muốn làm gì, những người khác cũng sẽ ngăn cản lão.

"Nãi nãi, người đi chậm một chút, để cháu đỡ người."

Người Thẩm gia bước vào từ đường, thôn dân bên ngoài cũng lục tục đi theo. Lúc này, Thẩm Quảng Sơ đã thay một bộ y phục trang trọng, khuôn mặt nghiêm nghị. Ông cầm nén hương đã châm lửa trong tay, trịnh trọng đưa cho Thẩm Hoài Chi.

"Hoài Chi, lại đây dâng hương cho tổ tiên, cũng báo với các ngài rằng thôn Lâm Thủy của chúng ta, người Thẩm gia của chúng ta đã có một Tú Tài."

Thẩm Hoài Chi cung kính quỳ lạy ba lần, mỗi lần đều dập đầu thật sâu, sau đó mới cắm nén hương vào lư hương, nghiêm trang cất giọng: "Cảm tạ tổ tiên phù hộ. Hôm nay, giữa khoảnh khắc mùa thu này, hậu duệ Thẩm Hoài Chi kế thừa chí nguyện tổ tiên, tiếp nối gia phong, miệt mài đèn sách hơn mười năm, nay đã đỗ Tú Tài. Đặc biệt tắm gội trai giới, ba quỳ chín lạy, hiến tế tổ tiên. Lễ tam sinh đủ đầy, ngũ cốc sung túc, kính mong tổ tiên trên cao chứng giám, mãi hưởng an bình."

Đến đây, nghi thức tế tổ coi như đã hoàn thành. Khi đám đông lần lượt ra về, từ đường lại khôi phục vẻ yên tĩnh vốn có.

Thẩm Quảng Sơ đích thân tiễn người Thẩm gia về tận nhà rồi mới cáo từ: "Trời cũng không còn sớm, ta không quấy rầy nữa. Khi nào mọi việc xong xuôi, nhớ qua nhà ta ngồi chơi một chút."

Thẩm Hoài Chi chắp tay cúi người: "Hôm nay đã làm phiền Quảng thúc."

Thẩm Quảng Sơ bật cười sảng khoái: "Nếu cứ có chuyện vui thế này, ta thật mong được làm phiền nhiều lần nữa!"

Hai người hàn huyên thêm vài câu, sau đó Thẩm Hoài Chi mới nhắc đến một chuyện khác: "Quảng thúc, còn có một việc muốn nhờ ngài giúp đỡ."

"Ồ? Chuyện gì, cứ nói thẳng đi."

"Hôm từ Huyện thành trở về, cháu mới biết Tú Tài có thể được miễn thuế 50 mẫu ruộng, hơn nữa Tri huyện đại nhân còn ban thưởng mấy lượng bạc. Vì vậy, cháu muốn nhờ thúc hỏi xem trong thôn có ai muốn bán ruộng không, tốt nhất là ruộng loại tốt, nếu không có thì loại khác cũng được. Ngoài ra, nếu có đất hoang thì cháu cũng muốn mua vài mẫu."

Nghe xong, Thẩm Quảng Sơ bật cười. Ông còn tưởng có chuyện gì lớn, hóa ra là chuyện này.

"Việc này ngươi không nói thì ta cũng định hỏi. Cứ yên tâm, ta sẽ để ý giúp ngươi. Chỉ là bây giờ lúa ngoài ruộng vẫn chưa thu hoạch xong, trong khoảng nửa tháng chắc không ai bán đâu. Đợi đến cuối tháng, sau khi nộp thuế, hẳn sẽ có người muốn sang nhượng."

"Còn về đất hoang thì đơn giản hơn. Khi nào ngươi lên Huyện nộp thuế, cứ nhân tiện đến gặp quan viên phụ trách đất đai nhờ họ viết khế đất. Chỉ cần giao tiền là đất sẽ thuộc sở hữu của ngươi. Phía sau núi thôn ta có không ít đất hoang, đến lúc đó ngươi cứ chọn hai mảnh thuận tiện để khai hoang là được."

Việc mua đất, một chuyện hệ trọng bậc nhất được giải quyết khiến cả Thẩm gia vô cùng vui mừng. Nghĩ đến việc sắp có thêm vài mẫu ruộng, ngay cả Tống Tầm Xuân cũng thấp thỏm không yên.

Năm đó khi phân gua, gia đình bà chỉ có mấy mẫu đất cằn, sau này chắt chiu mua thêm được vài mẫu nữa, nhưng tổng cộng cũng chỉ có 8 mẫu ruộng. Chỉ dựa vào 16 mẫu đất này để nuôi sống cả nhà bốn người, có những năm, số ngày được ăn no đủ còn có thể đếm trên đầu ngón tay. Bây giờ, cuối cùng cũng có cơ hội cải thiện cuộc sống.

"Ta và cha các con tính kỹ rồi, trong tay vẫn còn 6 lượng bạc. Đến lúc đó, chúng ta gộp vào để mua thêm ruộng, có thể mua bao nhiêu thì mua bấy nhiêu."

Số bạc còn lại gần như là toàn bộ tiền dành dụm của hai phu thê, thậm chí có thể coi là tiền dưỡng già, nhưng Tống Tầm Xuân không hề do dự. Dù sức khỏe bà và Thẩm Chính Sơ không quá tốt, nhưng cũng không đến mức chỉ sống được thêm vài năm. Có ruộng đất tức là có nguồn thu nhập, sớm muộn gì cũng kiếm lại được.

Thẩm Hoài Chi thoáng do dự một chút rồi nói: "Nương, con và Tiểu Việt trong tay còn có 15 lượng bạc. Nếu giá hợp lý, số tiền này đủ để mua 10 mẫu ruộng tốt, nếu mua đất hoang thì còn được nhiều hơn. Nhưng trong thôn chắc không có nhiều ruộng để bán đến thế, nên cha nương cứ giữ lại số bạc của mình, khi nào cần hẵng lấy ra."

Lâm Việt cũng lên tiếng: "Nương, trước đây con bày quán vẫn còn dư khoảng 4 lượng bạc. Nếu đến lúc đó không đủ, con sẽ góp thêm số này. Nương à, hai người đã chi tiêu khá nhiều trong thời gian qua rồi, số bạc trong tay cứ để lại phòng thân trước đã."

Thấy cả Lâm Việt và Thẩm Hoài Chi đều có chung ý đó, Tống Tầm Xuân cũng không cố chấp nữa. Dù sao, gia đình này sớm muộn gì cũng phải giao lại cho người trẻ tuổi quán xuyến.

"Vậy cũng được, cứ làm theo ý các con. Nếu sau này không đủ thì hẵng tính tiếp."

Lúc này, Thẩm Lăng Chi cũng lớn giọng nói: "Nương, ca ca, con cũng tích góp được 2 lượng bạc. Nếu thiếu thì cứ lấy của con mà dùng."

Tống Tầm Xuân lập tức từ chối mà không cần suy nghĩ: "Con cứ giữ lấy, không bao lâu nữa cũng đến lúc tính chuyện hôn nhân rồi. Đến lúc đó, trong tay có bạc thì mới tự tin được."

Trước đây, bà và Thẩm Chính Sơ cũng từng tính chuyện mua cho Thẩm Lăng Chi hai mẫu đất làm của hồi môn. Nhưng cuối cùng không thể làm được, vì đất trong thôn chỉ có thể mua bán giữa người trong thôn. Nếu gả ra ngoài, ca nhi không thể mua ruộng đất ở đây, trừ khi là kén rể vào ở rể hoặc có cô nương độc thân tự mình đứng tên.

Vì vậy, họ chỉ có thể tích góp tiền bạc, để sau này khi Thẩm Lăng Chi gả đi, dù đến thôn nào cũng có thể mua đất làm vốn liếng riêng.

Sau khi cả nhà trò chuyện một lúc, mọi người bắt đầu bận rộn công việc của mình. Gần đến chính Ngọ, ai nấy đều tranh thủ nhóm lửa nấu cơm. Buổi sáng đã bái từ đường, buổi chiều còn phải ra phần mộ tổ tiên tế bái. Hương nến, tiền giấy đã chuẩn bị sẵn, nhưng lễ vật cúng tế như đồ ăn, trái cây, trà rượu, điểm tâm thì vẫn phải làm, không thể thiếu thứ gì.

Vừa qua Trung thu, trong nhà còn khá nhiều hạt dẻ, nên Lâm Việt quyết định làm bánh hạt dẻ. Cậu luộc chín hạt dẻ, bóc vỏ rồi nghiền nhuyễn, sau đó trộn với bột nếp và đường, nhào đều thành hỗn hợp dẻo mịn. Tiếp theo, cậu dùng khuôn ép thành những chiếc bánh nhỏ, đem hấp chín. Chẳng bao lâu sau, một mâm bánh hạt dẻ mềm mịn, thơm ngọt ra lò.

Ngoài Lâm Việt, Thẩm Lăng Chi cũng làm một nồi bánh kiều mạch. Trong thời gian bày quán, cậu ấy đã học được không ít món điểm tâm, và sở trường nhất chính là bánh kiều mạch.

Khi hai người vừa làm xong điểm tâm, bên kia Tống Tầm Xuân cũng đã nấu xong thức ăn, liền quay sang dặn: "Lăng Chi, đi gọi cha và ca con về ăn cơm đi."

Thẩm Lăng Chi nghe vậy, ngạc nhiên hỏi: "Ca và cha đi đâu rồi? Nãy giờ con mải làm điểm tâm nên không để ý, cứ tưởng họ vẫn ở nhà chính chứ."

"Ở hậu viện thu dọn đồ đạc đấy, nói là hôm nay muốn sửa sang lại phần mộ một chút."

"Vậy để con đi gọi ngay." Thẩm Lăng Chi đáp lời rồi nhanh chóng rời đi.

Sau bữa trưa, người Thẩm gia ai nấy đều cõng sọt tre, vác cuốc rồi lên núi. Mùa thu trên núi rừng càng thêm rực rỡ sắc màu, màu xanh thẫm, vàng kim, xám của cây cỏ đan xen vào nhau, tạo nên khung cảnh tĩnh lặng mà sâu lắng. Dòng suối trong khe núi vẫn chảy trong vắt, những chiếc lá rơi xuống mặt nước khiến khung cảnh càng thêm thi vị.

Lâm Việt đây là lần đầu tiên đi con đường này, nhìn đâu cũng thấy mới lạ. Đi đến lưng chừng núi, cậu còn bắt gặp một con sóc nhỏ đứng trên cành cây. Đáng tiếc lúc cậu vừa định gọi Thẩm Hoài Chi nhìn thì nó đã nhanh chóng chạy mất.

"Ca ca, nhìn kìa! Ở đằng kia có hai cây thông, lát nữa trên đường về chúng ta hái quả nhé!"

Lâm Việt ngẩng đầu nhìn theo hướng Thẩm Lăng Chi chỉ. Quả nhiên có hai cây thônh cao lớn, từ xa đã có thể thấy những chùm quả treo lơ lửng trên cành.

"Cao thế này, có hái được không?" Cậu lo lắng hỏi.

Ngày thường, nếu gặp cây cao, Thẩm Hoài Chi vẫn có thể leo lên hái quả. Nhưng hôm nay là ngày tế tổ, y lại mặc áo dài chỉnh tề, hoàn toàn không thể trèo cây với bộ y phục này.

Thẩm Lăng Chi liếc nhìn cha mình, rồi cười nói: "Cha leo cây giỏi lắm, chắc chắn sẽ hái được."

Lâm Việt cũng bắt đầu mong đợi. Hạt thông ăn rất ngon, vị thanh ngọt, vừa bùi vừa mềm, phơi khô lại có hương vị khác, còn có thể làm nguyên liệu làm điểm tâm. Mùa này là thời điểm thích hợp nhất để làm bánh hạt thông và bánh hạt dẻ.

Không bao lâu sau, người Thẩm gia đã đến phần mộ tổ tiên. Nói là phần mộ tổ tiên, nhưng thực ra cũng chỉ có mấy ngôi, vì nơi đây chỉ mai táng ba đời trước. Tiết Thanh Minh vừa mới qua không lâu, nên xung quanh phần mộ vẫn khá sạch sẽ, không có nhiều cỏ dại mọc lên. Chỉ có một vài chỗ đất sụt lún, có lẽ do nước mưa tràn xuống làm xói mòn.

Vừa đến nơi, Thẩm Chính Sơ và Thẩm Hoài Chi lập tức cầm cuốc, bắt tay vào sửa sang lại phần mộ. Trong khi đó, Tống Tầm Xuân cùng hai con bày biện lễ vật đã chuẩn bị sẵn.

Chờ hai cha con chỉnh trang xong mộ phần, cả nhà liền chỉnh tề quỳ xuống, bắt đầu nghi thức tế bái tổ tiên.